Społeczeństwo nadzorowane - materiały

Społeczeństwo nadzorowane (surveillance society) to społeczeństwo, w którym nadzór staje się coraz bardziej wszechobecny i coraz więcej sfer życia podlega systematycznej i zorganizowanej kontroli. Zachęcamy do zapoznania się z materiałami na temat. Można wśród nich znaleźć zarówno opracowania naukowe, jak i teksty popularne. Życzymy owocnej lektury!

Społeczeństwo nadzorowane

Raport o społeczeństwie nadzorowanym (aktualizacja - 2010 r.)
Kompleksowy raport przygotowany przez organizację Surveillance Studies Network na temat technik nadzoru stosowanych w Wielkiej Brytanii. Pierwsza wersja powstała w 2006 r., a jego aktualizacja w 2010 r., która następnie została włączona do raportu brytyjskiego komisarza ds. informacji (odpowiednika naszego GIODO). Raport odwołuje się głównie do nowoczesnych technologii zagrażających prywatności oraz pokazuje, że utrzymanie pełnej kontroli nad ich rozwojem i stosowaniem jest prawdziwym wyzwaniem. Raport opisuje najważniejsze obszary, w których stosowany jest nadzór, takie jak m.in.: rządowe bazy danych, monitoring wizyjny, procedury związanych z kontrolą graniczną, a także zagrożenia wynikające ze zbierania danych WiFi czy rozwojem usług typu „call centre”.

Bart Simon, The Return of Panopticism: Supervision, Subjection and the New Surveillance
Czy słynna idea panoptykonu jest odpowiednim narzędziem do opisu współczesnego społeczeństwa nadzoru?  Analiza krytyki wizji Foucault i nowe interpretacje broniące trafności modelu.

Torin Monahan, Dreams of Control at a Distance: Gender, Surveillance, and Social Control
Artykuł  poświęcony  relacjom dominacji w codziennych praktykach nadzoru w dziedzinach pomocy społecznej, opieki zdrowotnej i zarządzaniu transportem, ze szczególnym uwzględnieniem dyskryminacji genderowej. 

Jeremy Douglas, Disappearing Citizenship: surveillance and the state of exception
Opierając się na koncepcjach Michela Foucaulta i Giorgio Agambena, autor artykułu rozważa nadzór w szerszym kontekście współczesnej formy rządzenia.

David Lyon, Surveillance, Power and Everyday Life
Krótki zarys głównych zagadnień problemu społeczeństwa nadzoru. Wskazując zagrożenia związane zarówno z działaniami państwa, jak i prywatnych aktorów, autor szczególnie podkreśla niebezpieczeństwo ograniczania szans i wyborów życiowych. 

David Lyon, Liquid Surveillance: The Contribution of Zygmunt Bauman to Surveillance Studies
Komentarz Lyona do wizji społeczeństwa nadzoru przedstawionej w pismach Zygmunta Baumana.

Collin J. Bennet, In  Defence of Privacy: The concept and the regime
Współcześni badacze wskazują raczej inne zagrożenia wynikające z nadzoru niż przekraczanie prywatności obywateli, krytykując często samo tradycyjne  koncepcje prywatności. Collin Benett przygląda się dokładnie owej krytyce i podkreśla znaczenie – odpowiednio rozumianego – pojęcia prywatności.

John Gilliom, A response to Bennet's in defence of privacy
Krytyczna odpowiedź Johna Gillioma na tekst Benneta.

Jakie są granice naszej wolności i prywatności?
Statystycznie podobny do Breivika
Państwo państwa śledzi
Przezroczysty pan Johns
Orwell, rok 2010
Elektronika jest wszechobecna
Polacy pod okiem kamer
Całe nasze życie na podglądzie
Wojna o prywatność

Monitoring wizyjny

Paweł Waszkiewicz, Wielki Brat Rok 2010. Systemy monitoringu wizyjnego - aspekty kryminalistyczne, kryminologiczne i prawne, Warszawa 2011 (spis treści i pełen opis)
Książka zawiera kompleksowe omówienie zagadnień związanych z wykorzystaniem systemów monitoringu wizyjnego. Zostały one zaprezentowane na tle innych środków prewencji kryminalnej. W opracowaniu zawarto analizę prawnoporównawczą wykorzystania systemów CCTV, wybór orzecznictwa sądów w tym zakresie i wnioski de lege ferenda. Zaprezentowano rozwój wykorzystania telewizji przemysłowej w Polsce na tle wybranych państw. Poświęcono uwagę problematyce zagrożeń dla prywatności ze strony operatorów systemów i aparatu ścigania. Ważny element monografii stanowi przegląd badań skuteczności prewencyjnej systemów dozoru wizyjnego, w tym badań prowadzonych w Warszawie (z opisu wydawcy).

Leon Hempel, Eric Töpfer, Urbaneye: CCTV in Europe. Final Report
Raport końcowy z realizowanego w latach 2001-04 projektu Urbaneye, w ramach którego w sposób kompleksowy badano działanie monitoringu wizyjnego oraz jego społeczny odbiór w siedmiu europejskich krajach: Austrii, Danii, Hiszpanii, Niemczech, Norwegii, Wielkiej Brytanii oraz na Węgrzech.

Stuart Waiton, The Politics of Surveillance: Big Brother on Prozac
Spojrzenie na dynamiczny rozwój monitoringu miejskiego w kontekście współczesnych przemian sfery publicznej.

Gavin J.D. Smith, Behind the Screens: Examining Constructions of Deviance and Informal Practices among CCTV Control Room Operators in the UK
Po drugiej strony kamery, czyli etnograficzne badanie nad operatorami monitoringu wizyjnego. Artykuł, ukazując jak rzeczywiście wygląda codzienna praca w pokoju kontrolnym, poważnie kwestionuje rzekomą obiektywność i skuteczność tego rodzaju nadzoru.

Brandon C. Welsh, David P. Farrington, Crime prevention effects of closed circuit television: a systematic review, Home Office Research Study
Wyniki szeroko zakrojonych badań porównawczych, analizujących skuteczność działania monitoringu wizyjnego.

Martin Gill, Angela Spriggs, Assessing the Impact of the CCTV, Home Office Research Study
Próba oceny efektów CCTV dokonana przez brytyjskie Home Office w 2005 roku. Zawiera, m.in.,  statystki policyjne, opinie mieszkańców i analizy ekonomiczne.

William Webster, CCTV Policy in the UK: Reconsidering the evidence base
Autor, krytycznie przyglądając się polityce monitoringu wizyjnego w Wielkiej Brytanii, poddaje rewizji popularny pogląd na temat skuteczności kamer w zmniejszaniu przestępczości.

Andrzej Grzybowski, Łukasz Weber, Miejski monitoring wizyjny – cel i skuteczność versus celowość i konieczność
Opracowanie zawierające informacje dotyczące statystyk oraz kosztów stosowania monitoringu w przestrzeni miejskiej. Tekst odnosi się też do kwestii wpływ monitoringu zarówno na poziom przestępczości, jak i na mieszkańców żyjących po ciągłym okiem kamer. Materiał został przygotowany na konferencję „Państwo – codzienny aparat represji”.

Wymagania w zakresie regulacji monitoringu
Prawna analiza przygotowana przez GIODO wskazujące na warunki, jakie powinna spełniać kompleksowa regulacja monitoringu wizyjnego.

Opinion 4/2004 on the Processing of Personal Data by means of Video Surveillance
Prawna analiza dotycząca monitoringu wizyjnego przygotowana przez Grupę Artykułu 29.

Monitoring wizyjny - główny temat tegorocznego Dnia sprzeciwu wobec inwigilacji
Mają na nas oko
Monitoring nie zwiększa bezpieczeństwa?
Informacje z ulicznych kamer poza kontrolą
W rozbudowie miejskiego monitoringu wizyjnego może chodzić o prywatną kasę

Strona Zakładu Obsługi Systemu Monitoringu w Warszawie

Więcej informacji o monitoringu wizyjnym